کمردرد یکی از مشکلاتی است که شاید همه افراد یک‌بار در زندگی با آن مواجه شده باشند. علت‌های کمر درد متفاوت است و امکان رخ دادن آن در هر سنی وجود دارد، اما افراد بالای 40 سال بیشتر به دلیل دیسک کمر و آرتروز به آن دچار می‌شوند. دلیل ابتلای افراد جوان نیز غالبا به دلیل آسیب به کمر است.
کمردرد شاید برای برخی افراد نگران کننده باشد اما ما به شما می‌گوییم که اگر به آن دچار شدید لازم نیست نگران شوید. بیشتر انواع کمردرد با خودمراقبتی و درمان خانگی رفع می‌شوند؛ اما اگر کمردرد بیش از 6 هفته طول کشید می‌توان با استفاده از روش های نوین مانند درمان دیسک کمر با لیزر با کمترین عوارض آن را درمان کرد. این روش را به دلیل داشتن عوارض کمتر می‌توان بهترین روش درمان دیسک کمر دانست.
ساختار مهره‌های کمر
کمر از ستون فقرات تشکیل شده است. ردیفی از مهره‌ها که از گردن تا پایین کمر ادامه دارد. ستون فقرات شامل تعداد زیادی از مهره‌هاست که شامل 7 مهره گردنی، 12 مهره پشتی و 5 مهره ی کمری است. بین این مهره‌ها مایعی قرار دارد که به آن دیسک می گویند و نقش بالش را ایفا می‌کند. این مایع از برخورد مهره‌ها با یکدیگر جلوگیری می‌کند، اما زمانی که این مایع تحلیل برود، در اثر اصطکاک میان مهره‌ها بیماری‌های مختلف کمر از جمله کمردرد می‌تواند ایجاد شود. در ادامه راجع به این بیماری‌ها بیشتر توضیح خواهیم داد.
دیسک کمر و ارتباط آن با کمردرد
دیسک کمر دارای انواع مختلفی است که ممکن است در همه سنین ظاهر شود. اما این بیماری معمولا در افراد در سنین بالا ظاهر می‌شود.تقویت ستون فقرات می‌تواند از بروز این بیماری‌ها جلوگیری کند. روش‌های مختلفی برای درمان این بیماری وجود دارد که به شرح زیر است:
- لیزردرمانی
- تزریق سیمان
- تزریق اپیدورال
- اوزون تراپی
- ورزش یا فیزیوتراپی
فتق دیسک کمر
همان‌طور که گفته شد در بین مهره های کمر مایعی قرار دارد که از برخورد مهره‌ها به یکدیگر جلوگیری می کند، اما زمانی که این مایع از محل خود خارج شود باعث ایجاد التهاب شده و به اعصاب اطراف ستون فقرات فشار وارد می‌شود که التهاب ایجاد شده، سب ایجاد کمردرد می‌شود و فتق دیسک کمر ایجاد می‌شود.
تا همین چند سال پیش درمان این بیماری تنها با جراحی امکانپذیر بود، اما به دلیل عوارض سخت جراحی این روش تقریبا منسوخ شده است و درمان با لیزر به راحتی امکانپذیر است. در درمان فتق دیسک کمر از طریق لیزر یا لیزردرمانی فتق دیسک کمر، جراح با خارج کردن مایع بیرون ریخته شده بین مهره‌ها، التهاب و درد را از بین می‌برد.
علائم فتق دیسک کمر
علائم فتق دیسک کمر در هر فرد مختلف است. فرد ممکن است تمامی علائم زیر را تجربه کند یا این‌که هیچ علائمی نداشته باشد.
- دست درد
- پادرد
- گرفتگی گردن
- مور مور شدن
- ضعف
دلایل فتق دیسک کمر
- فتق دیسک کمری گاهی اوقات به دلیل بلند کردن یک جسم سنگین به وجود می‌آید. بنابراین سعی کنید زمانی که جسم سنگین بلند می کنید به زانوهای خود فشار بیاورید و نه کمر. زیرا فشار وارده به کمر منجر به دیسک کمر می‌شود.
- افتادن از بلندی یا ضربه به کمر
- اضافه وزن
- ابتلای اعضای نزدیک خانواده به فتق دیسک کمری (عامل ژنتیکی)
پارگی دیسک کمر
گاهی مایع میان مهره‌ای یا اصطلاحا دیسک، در یک محل تجمع پیدا کرده و در موقعیتی مشابه با فتق دیسک کمری، به ریشه اعصاب فشار وارد شده و سبب التهاب و در نتیجه کمردرد می‌شود. در چنین وضعیتی اصطلاحا پارگی دیسک کمر اتفاق افتاده است.
درمان این بیماری نیز با لیزر به راحتی امکانپذیر است. روش درمان دیسک کمر با لیزر به این صورت است که پرتو لیزر به مایع تجمع یافته برخورد می کند و آن را از بین می‌برد.
علائم پارگی دیسک کمر
- احساس خواب رفتگی دست و پاها
- ضعف عضلات
- گرفتگی اعصاب اطراف محل درد
- سوزن سوزن شدن و گزگز کردن در محل
- درد شدید و سوزش
دلایل پارگی دیسک کمر
پارگی دیسک کمر قالبا یه دلیل فشاری که به اعصاب وارد می شود، اتفاق می افتد و دلایل اصلی آن شامل موارد زیر است:
- چرخش استخوان
- برخی از بیماری‌ها مانند دیابت، بیماری تیروئید یا آرتریت روماتوئید
- مشکل دیسک فتق
- سرگرمی
- صدمات
- چاقی
- ثابت نشستن یا ایستادن در کار
تنگی کانال نخاعی و کمردرد
در حالت طبیعی در ستون فقرات و مابین مهره‌ها، فاصله وجود دارد اما زمانی که مهره ها بیش از اندازه به یکدیگر نزدیک می‌شوند و فاصله طبیعی خود را از دست می‌دهند عارضه تنگی کانال نخاعی پدید می‌آید. روش‌های نوین مانند اوزون تراپی و تزریق اپیدورال در درمان این ضایعه می‌تواند کمک کننده باشد. فیزیوتراپی نیز روش درمانی دیگری است که از طریق آن، فاصله میان مهره‌ها اصلاح شده و ستون فقرات به حالت طبیعی خود بازمی‌گردد.
علائم تنگی کانال نخاعی
- کمر درد
- بی حسی و گزگز شدن در پا و دست
- درد و گرفتگی در یک یا هر دو پا (به‌نحوی که در زمان راه رفتن به مدت طولانی و یا در زمان خم شدن و نشستن درد تشدید می‌شود.)
- ضعف در یکی از پاها
دلایل
- فتق دیسک کمری
- رشد بیش از حد استخوان‌ها
- رباط های ضخیم
- تومور
- آسیب ستون فقرات
- سن بالای 50 سال
- در افراد جوان به دلیل ناهنجاری های مادرزادی ستون فقرات
- وراثت
بیماری دژنراتیو دیسک
این بیماری بیشتر در دوره کهولت سن اتفاق می افتد. زیرا با افزایش سن، میزان خون‌رسانی به دیسک کم شده و دیسک آسیب می بیند و پس از آسیب دیدن دیگر قادر به ترمیم خود نیست. درمان این بیماری با تزریق اپیدورال میسر است.
علائم بیماری دژنراتیو دیسک
- احساس بی‌حسی و سوزن سوزن شدن در اندام‌ها
- تشدید درد در زمان نشستن، خم شدن، بند کردن اجسام و تاب دادن بدن
- کاهش درد هنگام راه رفتن، دویدن، عوض کردن موقعیت بدن یا دراز کشیدن
- ضعف در عضلات پا
- درد شدید طولانی مدت که مدت ها طول میکشد و بعد از بهبود بار دیگر عود می‌کند.
- درد متغیر، یعنی دردی که گاهی کم و گاهی شدید است.
دلایل دژنراتیو دیسک
روند کهولت سن را می‌توان یکی از علت های اصلی این بیماری دانست. برخی فعالیت‌ها و عوامل، فشار بر روی دیسک را افزایش می‌دهد و آسیب به دیسک بیشتر می‌شود. این فعالیت ها شامل موارد زیر است:
- بلند کردن اجسام سنگین
- اضافه وزن
- خم شدن مکرر
- صدمه به کمر
- پیچش
سیاتیک و کمردرد
درد سیاتیک در اثر دیسک کمر ایجاد می‌شود. سیاتیک رگ عصبی است که از کمر تا پشت پا امتداد دارد. از جمله علائم این بیماری، احساس درد در پشت پاهاست. خود سیاتیک بیماری محسوب نمیشود اما می‌تواند زمینه‌ای برای بروز بیماری‌های زیر باشد:
- بیماری دیسک دژنراتیو
- دیسک‌های فتق
- تنگی کانال نخاعی
- اسپوندیلولیستزیس (لیز خوردگی مهره کمر)
درمان درد سیاتیک از طریق تزریق اپیدورال و فیزوتراپی امکان پذیر است.
علائم درد سیاتیک
- درد در یکی از پاها وجود داشته باشد. درد در هردوپا نشانه‌ای نادر است.
- درد پا در هنگام نشستن تشدید شود.
- درد پا که با سوزش و سوزن سوزن شدن همراه است.
- دردی که از کمر به پا منتقل می‌شود و سپس به انگشتان پا می‌رسد.
- درد شدید که راه رفتن و ایستادن را سخت می‌کند.
شدت درد سیاتیک بستگی به محل درد دارد و ممکن است فرد را ناتوان کند.
دلایل
- کهولت سن
- اضافه وزن
- دیابت
- شغلی که نیازمند نشستن ثابت است.
آرتروز کمر
با افزایش سن، مایع بین مهره‌ها تحلیل می رود و به دلیل تضعیف تدریجی سیستم عصبی نخاعی، بدن قادر به ترمیم سریع نیست و کمر درد را ایجاد می کند. از طریق تزریق اپیدورال و اوزون درمانی امکان درمان این بیماری وجود دارد، اما بهتر است که این بیماری با اوزون درمان شود زیرا اوزون امکان بازسازی مجدد دیسک را فراهم می‌سازد.
چه زمان به پزشک مراجعه کرد
بیشتر دردهای کمر با درمان خانگی و خودمراقبتی در طی چند هفته از بین می‌روند اما اگر درد بهتر نشد، باید به پزشک مراجعه کرد. غالبا در موارد معدود، کمر درد خبر از مشکل جدی می دهد. اگر فردی موارد زیر را تجربه کرد، سریعا باید به پزشک مراجعه کند:
- مشکل در کنترل ادرار و مدفوع
- تب
- درد بر اثر آسیب به کمر مانند افتادن ایجاد شده
- عدم بهبود کمردرد بر اثر استراحت
- درد در قسمت بالای زانو
- ضعف، بی حسی و گزگز پا
- کاهش وزن بی دلیل
- رخ دادن کمردرد در افراد بالای 50 سال
- رخ دادن کمردرد در افرادی که به سرطان، پوکی استخوان، مصرف استروئید یا استفاده ی دارو و الکل دچار هستند.
افراد در معرض خطر
همه افراد در هر گروه سنی ممکن است به کمردرد مبتلا شوند. اما موارد زیر افراد را بیشتر در معرض خطر وقوع کمردرد قرار می‌دهد:
- سن: افراد در سنین حدود 30 تا 40 سالگی بیشتر در معرض خطر هستند.
- فعالیت کم: عضلات ضعیف در کمر و شکم می تواند منجر به کمر درد شود.
- اضافه وزن: اضافه وزن می‌تواند سبب ایجاد فشار به عضلات کمر شود.
- بیماری : آرتروز و سرطان می‌تواند منجر به بروز این عارضه شود.
- فشار آوردن بر عضلات کمر در اثر بلند کردن اشیاء: در حین بلند کردن اشیاء فشار باید به زانو وارد شود.
- شرایط روانی: افرادی که در معرض افسردگی و اضطراب هستند، بیشتر در معرض خطرند.
- سیگار کشیدن: مصرف سیگار می‌تواند سبب کاهش جریان خون در ناحیه کمر و عدم دریافت مواد مغذی در سلول های این ناحیه شود.
پیشگیری از کمردرد
انجام فعالیت های بدنی روزمره و انجام تمرینات درست ورزشی می‌تواند به پیشگیری از کمر درد کمک کند. حرکات ورزشی زیر می‌توانند به تقویت عضلات کمر کمک کنند:
- ورزش کردن: ورزش‌هایی مانند ایروبیک، عضلات کمر را تقویت کرده و عملکرد ماهیچه‌ها را بهبود می‌بخشد. شنا کردن و پیاده روی نیز گزینه های مناسبی هستند. اما برای انتخاب ورزش مناسب با پزشک خود مشورت کنید.
- کاهش اضافه وزن: همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، اضافه وزن از عوامل افزایش فشار بر عضلات کمر است.
- ترک سیگار: برای ترک اصولی سیگار می‌توانید از پزشک معالج خود کمک بخواهید.
- اصلاح طریقه ایستادن: صاف بایستید زیرا خمیده ایستادن به عضلات کمر فشار می‌آورد.
- اصلاح طریقه نشستن: در هنگام نشستن یک بالش زیر خود قرار دهید و سعی کنید صاف بنشینید. هر نیم ساعت طرز نشستن خود را تغییر دهید.
- بلند کردن اشیاء: از بلند کردن اشیاء سنگین بپرهیزید و در صورت بلند کردن جسم سنگین به‌جای خم شدن از ناحیه کمر، سعی کنید زانوها را خم کنید.