دنبالچه در قسمت پایین کمر دارد و عوامل متعددی می تواند منجر به درد دنبالچه شود. این درد ممکن است که در حالت نشستن یا انجام برخی حرکات حادتر شود و فرد را آزار دهد اما برای درمان آن راه های زیادی وجود دارد که در ادامه راجب هر کدام توضیح خواهیم داد.
ساختار دنبالچه
ستون فقرات از 33 مهره تشکیل شده است که شامل:
- هفت مهره گردنی
- دوازده مهره پشتی
- پنج مهره کمری
- پنج مهره خاجی که در افراد بالغ به یکدیگر چسبیده
دنبالچه که کوکسیکس هم نامیده می شود، یک استخوان کوچک و مثلثی شکل، شبیه یک دم کوتاه پایین ستون فقرات است. زمانی که مهره های کوکسیژیال به یکدیگر می چسبند تشکیل یک استخوان را میدهند که به آن دنبالچه می گویند. گاهی اوقات یکی از مهره ها به دنبالچه نمی چسبد و از آن جدا است.
دنبالچه توسط ساکروم(مهره ی خاجی) به یک مفصل(آمفی آرترودیال) متصل است که حرکات را روان می کند. در افراد بالغ، استخوان خاجی به سایر استخوان ها جوش می خورد. وظایف دنبالچه به شرح زیر است:
- دنبالچه تاندون، رباط ها و ماهیچه ها را به یکدیگر چفت می کند.
- به حرکات ماهیچه ها کمک می کند.
- تعادل را در زمان نشستن حفظ می کند.
دلایل درد دنبالچه
درد دنبالچه می تواند خفیف یا شدید باشد و منجر به درد پایین کمر شود و در مواقع زیر این درد حادتر می شود:
- ایستادن
- در حین مقاربت
- در زمان رفتن به سرویس بهداشتی
این درد ممکن است که در طی چندین هفته یا چند ماه از بین برود اما اگر علائم بهتر نشد، باید به پزشک مراجعه کرد. هرچه سریعتر علت این درد مشخص شود، راحت تر می توان آن را درمان کرد.
آسیب یا سانحه
درد دنبالچه می تواند به دلایل زیر ایجاد شود:
- کبودی
- در رفتگی
- استخوان شکسته شده در طی سانحه
- افتادن
- ورزش هایی نظیر اسکیت و ژیمناستیک
- از انجام حرکات تکراری مانند دوچرخه سواری
این عوامل می توان فشار زیادی به ماهیچه ها، رباط و ستون فقرات وارد کند که نتیجه ی آن درد است.
علائم
- تورم و درد
- بی حسی و گزگز
- ضعف در پاها
- مشکل در دفع مدفوع و ادرار
اگر فردی موارد بالا را داشت، حتما باید به پزشک مراجعه کند.
درمان
- مصرف مسکن
- استفاده از بالش های نرم
- فیزیوتراپی
- تزریق استروئید
تزریق استروئید
استروئید از خانواده ی کورتیزون است که خاصیت التهابی دارد. التهاب منجر به ایجاد درد می شود و استروئید مستقیما به ناحیه ی آسیب دیده برخورد می کند و التهاب را کاهش میدهد. درمان بدون بیهوشی و تنها در چند دقیقه انجام می شود.
لیزر درمانی
اشعه ی لیزر دارای انرژی است که به محل آسیب دیده برخورد می کند و التهاب را از بین میبرد. برای از بین بردن التهاب از لیزر پر توان استفاده می شود اما برای از بین بردن درد به صورت موقتی از لیزر کم توان استفاده می شود که باید در طی چندین جلسه انجام شود.
نشستن بر روی سطح سخت
اگر نشستن بر روی سطح سخت طولانی مدت باشد، درد دنبالچه آغاز می شود که این عمل می تواند در اثر رانندگی یا نشستن در وضعیت بد آغاز شود. ایستادن و راه رفتن درد را کاهش میدهد.
درمان
- گرما درمانی
- ماساژ درمانی
- مصرف مسکن ها
- نشستن بر روی یک بالش نرم
پیشگیری
- صاف ایستادن
- هر از چندگاهی بلند شدن بعد از نشستن طولانی
- زانو با باسن هم تراز باشد
- پا روی زمین باشد
- استراحت دادن به شانه ها
زایمان
رباط ها و ماهیچه های اطراف دنبالچه در زمان زایمان کشیده می شوند و به آنها فشار وارد می شود که نتیجه ی آن درد است. امکان این وجود دارد که استخوان دنبالچه بشکند اما درصد آن پایین است. پس از زایمان ممکن است که درد ادامه دارد باشد که در این صورت باید با پزشک مشورت کرد.
درمان
- استفاده از کمپرس یخ
- استفاده از داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن
- فیزیوتراپی
- استفاده از بالش هایی به شکل U
بواسیر یا هموروئید
اگر فردی مبتلا به بواسیر باشد، رگ های ملتهب شده ی مقعد(جایی که مدفوع خارج می شود) به دنبالچه فشار می آورد.
علائم بواسیر
- خونریزی مقعدی
- سوزش یا درد
- زائده ای در اطراف مقعد
- خارش
- تورم
درمان هموروئید
- مصرف داروهای بدون نسخه
- خوردن رژیم غذایی پر فیبر
- نوشیدن مقدار زیادی آب
- نشستن در وان آب گرم
اگر بواسیر بهتر نشد، پزشک پیشنهاد می دهد تا بواسیر برداشته شود.
وزن
اضافه وزن باعث میشود که در زمان نشستن به دنبالچه فشار بیاید که در نهایت به درد ختم می شود. اما در افراد لاغر نیز این مشکل به وجود می آید زیرا چربی کافی در بدن وجود ندارد و دنبالچه با بافت های اطراف برخورد می کند و دچار ساییدگی می شود. راجب وزن ایده آل با پزشک مشورت کنید.
درمان
- استفاده از بالش های نرم
- سرما و گرما درمانی
- مصرف مسکن هایی مانند ایبوپروفن، استامینوفن و آسپرین
تومور کوردوما
درد دنبالچه می تواند به دلیل تومور سرطانی کوردوما در ستون فقرات، مغز یا دنبالچه ایجاد شود که موردی بسیار نادر است. هرچه تومور بزرگتر می شود، درد نیز افزایش می یابد.
علائم
- مشاهده ی یک برآمدگی
- بی حسی در کشاله ران
- مشکل در دفع ادرار
- مشکل در دفع مدفوع
- ضعف، بی حسی و گزگز پا
اگر فردی یکی از موارد بالا را دارد، سریعا باید به پزشک مراجعه کند.
درمان
- جراحی
- پرتودرمانی
- پروتون درمانی
سرطان پروستات
سرطان پروستات در مردان رایج است. پروستات عضوی از اندام های مردانه است اما زمانی که بیش از اندازه بزرگ شود منجر به سرطان می شود.
علائم
- درد یا سوزش در زمان ادرار یا انزال
- دفع مدفوع مداوم به خصوص در شب ها
- تغییر در شکل مایع ادرار
- اختلال در نعوظ
- خون در ادرار یا مایع منی
در صورت وجود موارد بالا، باید به پزشک مراجعه شود.
درمان
درمان برای سرطان وجود ندارد اما با انجام برخی راهکارها می توان روند بیماری را کندتر کرد.
- جراحی
- پرتودرمانی
- کرایوتراپی
- هورمون درمانی
- شیمی درمانی
- ایمونوتراپی
تومور مهره ای
تومور مهره ای توموری است که در ستون فقرات ایجاد می شود و بر روی استخوان و مهره ها اثر می گذارد. هرچه این تومور بزرگتر می شود درد نیز حادتر می شود.
علائم
- کمر درد به خصوص در شب ها
- دردی که در تمام بدن پخش می شود
- ضعف یا بی حسی دست و پا
- مشکل در راه رفتن
- کاهش حس کردن سرما، گرما و درد
- از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع
- فلج
اگر درد دنبالچه حادتر شد باید به پزشک مراجعه شود، به خصوص اگر فردی سابقه ی سرطان داشته باشد.
سرطان روده بزرگ
تومور یا سرطان روده و رکتوم(قسمت انتهایی روده ی بزرگ) می تواند باعث درد دنبالچه شود.
علائم
- اسهال یا یبوست
- شکل مدفوع نازک تر از حد معمول است
- خون در مدفوع
- کاهش وزن
- خستگی
درمان
- جراحی
- شیمی درمانی
- پرتو درمانی
کیست مویی یا کیست پیلونیدال
کیست مویی همانطور که از نامش پیداست کیسه ای پر از مو است که در نزدیک دنبالچه ایجاد می شود. زمانی که این کیست عفونی شود منجر به تورم و درد می شود.
علائم
- چرک و عفونت در ناحیه ای که کیست ایجاد شده
- قرمزی پوست
- بوی بد و ناخوشایند از کیست
درمان
- لیزر درمانی
- جراحی